C Programlama Dili Kursu -

Bu eğitim programı, katılımcıların öncelikle C programlama dilini kapsamlı bir şekilde öğrenmelerini ve yazılım üretiminde bu dili profesyonel düzeyde kullanma yeteneklerini geliştirmelerini amaçlamaktadır. Kurs, C programlama dilinin tüm sentaks ve semantik yapısıyla birlikte profesyonel düzeyde kullanımını detaylı bir şekilde öğretmektedir.

Eğitimde temel olarak C99 standartları esas alınmıştır. C99 standartlarına eklenen tüm sentaks özellikleri ve standart kütüphane ele alınmıştır. C dilinin standart kütüphanesi, geniş bir perspektifle incelenmektedir.

Kurs, sadece C dilini öğretmekle kalmaz, aynı zamanda tüm programlama ortamlarında iyi, temiz, sürdürülebilir ve etkin kod yazma alışkanlığı kazandırmayı hedefler. Ayrıca, bazı derslerde konuların daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla veri yapıları ve algoritmalar gibi temel kavramlara vurgu yapılır.

C Programlama Dilinin Genel Tanıtımı
- programlama dillerini birbirinden ayıran kriterler
  - declarative ve imperative diller
  - seviye (level)
  - mülkiyet
  - statik ve dinamik tür kavramları
  - programlama paradigmaları
  - prosedürel programlama ve C dili
- C dilinin kullanım alanları
- C dilinin temel özellikleri
- C dilinin tarihsel gelişimi ve C Standartları
  - Klasik C
  - C89
  - C99
  - C11
- C ve C++ ilişkisi
Temel Kavramlar
- atom (token) kavramı
  - atom kategorileri
    - anahtar sözcükler (keywords)
    - isimler (identifiers)
    - sabitler (constants – literals)
    - string literalleri (string literals)
    - operatörler (operators)
  - atomlarına ayırma (tokenizing)
  - en uzun atom kuralı (maximum munch)
- sayı sistemleri
  - işaretli ve işaretsiz ikilik sayı sistemi
  - dönüşümler
  - bire tümleme işlemi
  - ikiye tümleme işlemi
  - onaltılık sayı sistemi
  - sekizlik sayı sistemi
- nesneler (objects)
  - tür (type) kavramı
  - nesnelerin bellek alanları (storage)
  - temel türler (fundemantal types)
  - programcı tarafından tanımlanan türler (user defined types)
- ifadeler (expressions)
  - ifade kategorileri (value categories)
    - sol taraf değeri ifadesi (L value expression)
    - sağ taraf değeri ifadesi (R value expression)
  - sabit ifadesi (constant expression)
Bir C Programı Oluşturmak
- metin düzenleyici programlar ve text dosyaları
- kaynak dosya ve çeviri birimi
- derleyici program ve derleme süreci
  - derleyici bulgu iletileri
  - tanımsız davranış (undefined behavior)
  - derleyiciye bağlı durumlar (implementation defined behavior)
  - derleyici programların lojik kontrolleri
  - derleyiciler ve kod optimizasyonu
  - derleyici eklentileri (compiler extensions)
- önişlemci program (preprocessor)
- bağlayıcı program (linker) bağlama zamanı
- ide’ler ve yardımcı programlar
  - statik kod analizi yapan programlar
  - hata ayıklayıcı programlar
Veri Türleri (Data Types)
- varsayılan türler (fundemental types)
  - tamsayı türleri (integer types)
  - gerçek sayı türleri (floating types)
- programcı tarafından oluşturulan türler (user defined types)
Bildirim ve Tanımlama (Declarations & Definitions)
- bildirimler ve deyimler (declarations and statements)
- ilk değer verme (initialization)
- bildirim listesi
- tanımlama (definition)
Kapsam ve İsim arama (Scope & Name Lookup)
- kapsam (scope)
  - kapsam kategorileri
    - block scope
    - file scope
    - function prototype scope
    - function scope
- isim arama (name lookup)
- isim çakışmaları (name collision)
Ömür Kavramı (Storage Duration)
- otomatik ömür (automatic storage class)
- statik ömür (static storage class)
- dinamik ömür (dynamic storage class)
İşlevler (Functions)
- işlevlerin tanımlanması (function definitions)
  - işlevlerin parametre değişkenleri
  - işlevlerin geri dönüş değerleri
  - değerle çağrı (call by value)
  - referansla çağrılan işlevler (call by reference)
  - void işlevler
- return deyimi (return statement)
  - ifadeli ve ifadesiz return deyimleri
- saf (pure) ve saf olmayan (impure) işlevler
- işlevlerin çağrılması (function calls)
  - işlev çağrılarından elde edilen değerlerin kullanılması
- inline işlevler (inline functions)
- işlevlerin bildirilmesi (function declarations)
Standart Kütüphane (Standard Library)
- standart kütüphanenin varlık nedenleri
  - ortak arayüz (common interface) ilkesi
  - taşınabilirlik (portability)
  - kodların tekrar kullanımı (code reuse)
- standart formatlı giriş çıkış işlevleri
  - standart giriş akımı (standard input stream)
  - standart çıkış akımları (standard output stream)
  - standart hata akımı (standard error stream)
  - akımların yönlendirilmesi (direction of the streams)
  - printf işlevi
  - scanf işlevi
- standart formatsız giriş ve çıkış işlemleri
  - getchar
  - putchar
- standart başlık dosyaları
- standart math kütüphanesi
Operatörler (Operators)
- temel kavramlar
  - operatörlerin değer üretmesi
  - operatör önceliği
  - öncelik yönü (associativity)
  - yan etki (side effect)
  - yan etki noktası (sequence point)
- aritmetik operatörler
  - toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve kalan operatörleri
  - işaret operatörleri (sign operators)
  - artırma ve eksiltme operatörleri (increment & decrement operators)
- karşılaştırma operatörleri
  - karşılaştırma idiyomları
  - tipik hatalar
- lojik operatörler
  - lojik yorumlama
  - kısa devre davranışı
  - tipik hatalar
  - lojik ifadeler
  - idiyomlar
- atama operatörleri
  - atama operatörlerinin değer üretmesi
  - yalın atama operatörü
  - işlemli atama (compound assignment) operatörleri
  - idiyomlar
- virgül operatörü
- öncelik operatörü
Sabitler (Constants)
- sabitlerin türleri
  - tamsayı sabitleri (integer constants)
  - gerçek sayı sabitleri (floating constants)
    - üstel (scientific) notasyon
  - karakter sabitleri
    - kaçış sekansları (escape sequences)
Kontrol Deyimleri
- if deyimi
  - genel sentaks
  - else if merdiveni
  - tipik yapılan hatalar
  - test işlevleri
- döngü deyimleri
  - while döngü deyimi
  - do while döngü deyimi
  - for döngü deyimi
  - break deyimi
  - continue deyimi
  - iç içe döngüler
  - döngü idiyomları
- switch deyimi
- goto deyimi
Koşul Operatörü (Ternary Operator)
Standart ctype Kütüphanesi
- karakter test işlevleri
  - isupper, islower, isalpha, isdigit, isalnum, isxdigit, isspace, isblank, ispunct, isprint, isgraph, iscntrl
- karakter dönüşüm işlevleri
  - toupper ve tolower işlevleri
İşlev Bildirimleri (Function Declarations)
Önişlemci Komutları – 1
- #include komutu
- #define komutu ve makrolar
  - sembolik sabitler
  - işlevsel makrolar
- #undef komutu
- koşullu derleme işlemleri ve koşullu derleme komutları
  - #if
  - #endif
  - #else
  - #elif
  - #ifdef,
  - #ifndef
- standart limits kütüphanesi
Tür Dönüşümleri (Type Conversions)
- otomatik tür dönüşümleri (implicit type conversions)
- tür dönüştürme operatörü (type-cast operator)
- tür dönüşümleri ve veri kaybı
typedef bildirimleri – 1
- tür eş isimleri (type alias) ve taşınabilirlik
- standart typedef türleri
  - size_t tür eş ismi
  - ptrdiff_t tür ismi
  - time_t ve clock_t tür isimleri
- stdint başlık dosyası
- stdbool başlık dosyası
Rastgele Sayı Üretimi ve Programlamadaki Önemi
- gerçek ve sözde rastgele sayı üretimi
- rastgele sayı üretim algoritmaları
- tohum değeri (seed value)
- standart rand ve srand işlevleri
sizeof Operatörü
Diziler (arrays)
- veri yapıları ve algoritmalara giriş
  - veri yapıları
  - algoritmanın karmaşıklığı (complexity of algorithms)
  - big O notasyonu
- tamsayı ve gerçek sayı dizileri
  - dizilere ilk değer verme
  - designated initializer (C99)
- yazılar ve yazı tutan char diziler
  - null karakter
  - yazılara ilişkin temel algoritmalar
Göstericiler (pointers)
- temel kavramlar
  - adres ifadeleri
  - gösterici değişkenler
  - göstericiler ve storage
- adres operatörü
- içerik (dereferencing) operatörü
- diziden adrese dönüşüm (aray to pointer conversion)
- geçerli (valid) ve geçersiz (invalid) göstericiler
- göstericiler ve const semantiği
  - kendisi const göstericiler
  - okuma amaçlı const göstericiler
- gösterici aritmetiği
- indeks operatörü
- diziler üstünde işlem yapan işlevler
- göstericiler ve karşılaştırma işlemleri
- adres döndüren işlevler (function returning pointers)
- NULL gösterici
- endianness, little endian, big endian kavramları
- gösterici hataları
Standart string Kütüphanesi (string library)
- strlen, strcpy, strcat, strncpy, strncat işlevleri
- arama işlevleri: strchr, strnchr, strstr, strpbrk, strspn, strcspn
- karşılaştırma işlevleri : strcmp, strcoll, stricmp
- strtok işlevi
- diğer standart string işlevleri
- örnek bazı Posix işlevleri
Standart stddef Kütüphanesi
String Sabitleri (String Literals)
- string sabitleri ve const doğruluğu (string literals and const correctness)
- string sabitleri ve ömür
Gösterici Dizileri (Pointer Arrays)
Gösterici Gösteren Gösterici (Pointer to pointer)
void Göstericiler (void Pointers)
- türden bağımsız işlevler (generic functions)
- standart memset, memcpy, memmove, memchr, memcmp işlevleri
- void ** türü
İşlev Göstericileri (Function Pointers)
- genel sentaks
- işlevden adrese dönüşüm (function to pointer conversion)
- işlev göstericileri ve typedef bildirimleri
- geri çağrı (call-back) işlev yapısı
- standart qsort ve bsearch işlevleri
- işlev gösterici dizileri (function pointer arrays)
Çok Boyutlu Diziler (Multi-dimensional Arrays)
Programların Sonlandırılması
- normal ve anormal sonlanma (normal & abnormal termination)
- standart exit, atexit ve abort işlevleri
Dinamik Bellek Yönetimi (Dynamic Memory Management)
- dinamik bellek ihtiyacı ve dinamik ömür kavramı
- heap alanı ve yönetimi
- heap’in parçalara ayrılması (fragmentation)
- standart dinamik bellek yönetimi işlevleri
  - malloc
  - calloc
  - realloc
  - free
- bellek sızıntısı (memory leak)
- boşa düşen göstericiler (dangling pointers)
- dinamik dizi (dynamic array) veri yapısı
Yer Belirleyiciler (Storage Class Specifiers) ve Tür Niteleyiciler (Type Modifiers)
- yer belirleyiciler (storage class specifiers)
  - auto anahtar sözcüğü
  - register anahtar sözcüğü
  - extern anahtar sözcüğü
  - static anahtar sözcüğü
  - modül ve bağlantı kategorileri
    - iç bağlantı (internal linkage)
    - dış bağlantı (external linkage)
  - global isim alanının kirlenmesi problemi
- tür niteleyiciler (type modifiers)
  - const anahtar sözcüğü ve const semantiği
  - volatile anahtar sözcükleri
  - restrict anahtar sözcüğü
Programların sonlandırılması
- Normal sonlanma ve standart exit işlevi (normal termination)
  - standart atexit işlevi
- Anormal sonlanma ve standart abort işlevi (abnormal termination)
Yapılar (Structures)
- genel sentaks
  - yapı öğeleri
  - nokta operatörü
  - ok operatörü
  - yapı nesnelerine ilk değer verilmesi
- yapı nesneleri ve işlevler
- tamamlanmış ve eksik türler (complete / incomplete types)
- içsel türler (nested types)
- yapı öğesinin kendi türünden gösterici olması
- düğüm (node) kavramı
- bağlı liste (linked list) veri yapısı
  - tekli bağlı listeler (singly linked lists)
  - çifte bağlı listeler (double linked lists)
  - döner bağlı isteler (rotating lists)
- ikili arama ağacı (binary search tree) veri yapısı
- yapı türlerinden sabitler (compound literals)
- handle kavramı ve nesne yönelimli C kütüphaneleri
Standart time Kütüphanesi (time Library)
- takvim zamanı ve ayrıştırılmış zaman
  - time_t türü
  - clock_t türü
- struct tm yapısı
- time, localtime, gmtime, ctime, asctime, strftime, mktime, clock işlevleri
Birlikler (Unions)
- birliklerin kullanım temaları
- tagged unions
Numaralandırmalar (Enumarations)
- numaralandırma sabitleri
- enum idiyomları
Bitsel İşlemler (Bitwise Operations)
- bitsel operatörler
- bitsel manipülasyon işlemleri
- yapıların bit alanı öğeleri
- bitsel işlemler ve birlikler
Komut Satırı Argümanları (Command Line Arguments)
Dosya İşlemleri (File Operations)
- dosyaların açılması ve kapatılması
  - dosya açış modları
    - okuma, yazma ve sona ekleme modları
    - text modu ve binary mod
  - fopen, freopen, fclose ve fcloseall işlevleri
- okuma ve yazma işlemleri
  - formatlı okuma yazma işlemleri
    - fprintf
    - fscanf
    - fputs
    - fgets
  - formatsız okuma yazma işlemleri
    - fgetc
    - fputc
    - fread
    - fwrite
- standart dosya konum göstericisi işlevleri
  - fseek
  - ftell
  - rewind
  - fsetpos
  - fgetpos
- feof, ferror, clearerr, fflush işlevleri
- fsetbuf işlevi
- ungetc işlevi
- Diğer dosya işlevleri ve örnek uygulamalar
Standart signal kütüphanesi
Önişlemci Komutları – 2
- önişlemci operatörleri
  - # dizge yapma (stringification) operatörü
  - ## atom yapıştırma (token-pasting) operatörü
  - defined operatörü
- öntanımlı sembolik sabitler (predefined symbolic constants)
- #line komutu
- #error komutu
- #pragma komutu
- assert makrosu
- variadic makrolar
Değişken Sayıda Argümanla Çağrılabilen İşlevler (Variadic Functions)
C99 Standartları ile Eklenen Önemli Öğeler
- long long veri türü
- for döngü deyiminde yapılan bildirimler
- _Bool anahtar sözcüğü ve <stdbool.h> başlık dosaysı
- <stdint.h> başlık dosyası ve standart tür eş isimleri
- inline fonksiyonlar (inline functions)
- değişken boyutlu diziler (variable length arrays)
- esnek dizi öğeleri (flexible array members)
- restrict belirteci
- bileşik sabitler (compound literals)
- variadic makrolar (variadic macros)
- C99 standartları ile eklenen diğer standart kütüphane öğeleri